चीनमा हरित र स्वच्छ ऊर्जा रूपान्तरण तीव्र गतिमा
काठमाडौँः चीनले सन् २०२१ देखि २०२५ सम्मको १४औँ पञ्चवर्षीय योजनामा हरित र स्वच्छ ऊर्जातर्फको रूपान्तरण इतिहासकै सबैभन्दा तीव्र गतिमा अघि बढाएको राष्ट्रिय ऊर्जा प्रशासन (एनइए) का प्रमुख वाङ होङझीले बताए।
यस अवधिमा चीनको कुल विद्युत् खपतको झन्डै एक तिहाइ हिस्सा हरित ऊर्जाबाट पूरा भएको छ । हावा, घाम र जैविक स्रोतबाट उत्पादित नवीकरणीय ऊर्जालाई हरित ऊर्जा मानिन्छ।
चीनले दिगो ऊर्जाको उत्पादन र आपूर्ति तीव्र रूपमा बढाउँदै विश्वकै सबैभन्दा ठूलो र तीव्र वृद्धि भइरहेको नवीकरणीय ऊर्जा प्रणाली निर्माण गरेको छ। सन् २०२१ देखि सन् २०२५ सम्म नवीकरणीय स्रोतको जडान क्षमता ४० प्रतिशतबाट करिब ६० प्रतिशत पुगेको छ, जहाँ हावा र सौर्य ऊर्जा प्रमुख आधार बनेका छन्।
एनइएका नवीकरणीय ऊर्जा विभागका निर्देशक ली च्वाङ्जुनका अनुसार, चीनमा हावा र सौर्य ऊर्जा उत्पादन क्षमता सन् २०२० बाट बढेर सन् २०२५ को जुलाईसम्म वार्षिक औसत वृद्धि २८ प्रतिशतले बढेको छ।
कुल विद्युत् खपतमा हावा तथा सौर्य ऊर्जाको हिस्सा सन् २०२० मा ९.७ प्रतिशतबाट २०२४ मा १८.६ प्रतिशत पुगेको छ, जसमा हरेक वर्ष दुई प्रतिशत बिन्दुभन्दा बढी वृद्धि भएको छ।
उक्त अवधिमा चीन नयाँ ऊर्जा तथा प्रविधि उत्पादनमा वैश्विक अग्रणी बनेको छ, जसमा ऊर्जा–सम्बन्धी पेटेन्टले विश्व बजारको ४० प्रतिशतभन्दा बढी हिस्सा ओगटेको छ।
यस वर्षको पहिलो ६ महिनासम्म चीनको नयाँ प्रकारको ऊर्जा भण्डारण क्षमता करिब ९५ लाख किलोवाट पुगेको छ, जुन पाँच वर्षमा ३० गुणा वृद्धि हो, र विश्वकै सबैभन्दा ठूलो स्तरमा पुगिएको छ।
सन् २०२४ मा चीनको हाइड्रोजन उत्पादन तथा खपत ३६ लाख टनभन्दा बढी भएको छ, जसमा नवीकरणीय स्रोतबाट उत्पादन भएको हाइड्रोजन विश्व कुल उत्पादनको आधाभन्दा बढी छ।
१५औँ पञ्चवर्षीय योजना (सन् २०२६–२०३०) तर्फ अघि बढ्दै, चीन बिजुली परिषद्का कार्यकारी उपाध्यक्ष याङ कुनका अनुसार नयाँ तथा विद्यमान नवीकरणीय ऊर्जा परियोजनाको प्रभावकारी उपयोगमा ध्यान दिनुपर्नेछ। साथै हरित हाइड्रोजन, नवीकरणीय ताप सेवा र अन्य ऊर्जा–सम्बन्धी बहुउपयोगी क्षेत्रमा विस्तार आवश्यक रहेको उनले बताए।